آشنایی کامل با شیگلا

شیگلا نوعی باکتری گرم منفی ، بی هوازی اختیاری، بدون اسپور ، غیر متحرک و باسیل شکل است که از نظر ژنتیکی با E. coli بسیار مشابه است. این تیره به نام کیوشی شیگا نام گذاری شده است که اولین بار آن را در سال 1897 کشف کرد.

شیگلا، عامل شیگلوز انسانی است که سبب بیماری زایی در پریمات ها می شود ، اما در سایر پستانداران بیماری زا نیست. این باکتری به طور طبیعی، فقط در انسان و گوریل یافت می شود و سبب اسهال خونی می شود.

شیگلا یکی از مهمترین علل اسهال باکتریایی در سراسر جهان است. تعداد مرگ و میرهای ناشی از آن در هر سال بین 74000 تا 600000 تخمین زده می شود. این باکتری، یکی از چهار عامل بیماری زای اصلی است که باعث اسهال متوسط ​​تا شدید در کودکان آفریقایی و آسیای جنوبی می شود.

شیگلوز چیست؟

شیگلوز یک عفونت باکتریایی است که بر سیستم هضم تأثیر می گذارد. شیگلوز توسط گروهی از باکتری ها به نام شیگلا ایجاد می شود. این باکتری از طریق آب و غذای آلوده یا از طریق تماس با مدفوع آلوده منتشر می شود. این باکتری، سمومی آزاد می کنند که تحریک کننده ی روده و عامل اصلی اسهال شیگلوز است.

علل بیماری شیگلوز

عفونت زمانی رخ می دهد که به طور تصادفی باکتری شیگلا را ببلعید . این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که شما:

اگر دهان خود را لمس کنید

انتقال مستقیم فرد به فرد، رایج ترین راه شیوع بیماری است. به عنوان مثال، اگر پس از تعویض پوشک فردی که به عفونت شیگلا مبتلا است ، دستان خود را به خوبی نشویید ممکن است خودتان نیز آلوده شوید .

اگر غذای آلوده بخورید

افراد مبتلا که غذایی را تهیه و تدارک می بینند ممکن داست باکتری را به افرادی که غذا می خورند منتقل کنند . همچنین اگرمواد غذایی در مزرعه ای حاوی فاضلاب رشد کنند ، ممکن است که به باکتری شیگلا آلوده شوند .

اگر آب آلوده بنوشید

آب لوله کشی باید کلرزنی شود و اگر از آب های در معرض آلودگی مانند فاضلاب به عنوان منابع آب آشامیدنی استفاده می کنید ممکن است در معرض باکتری شیگلا قرار بگیرید .

شناخت علائم شیگلوز

حملات مکرر اسهال آبکی ، علامت اصلی بیماری شیگلوز است. گرفتگی شکم ، حالت تهوع و استفراغ نیز ممکن است رخ دهد. در مدفوع بسیاری از افرادی که شیگلوز دارند، ممکن است خون یا مخاط دیده شود و گاها تب کنند.

علائم بیماری، معمولاً ظرف 3 روز پس از تماس با شیگلا آغاز می شود که در برخی موارد ، این علائم ممکن است تا یک هفته پس از تماس ظاهر شود.

اسهال و سایر علائم شیگلوز معمولاً بین 2 تا 7 روز طول می کشد. عفونت خفیفی که دو روز طول بکشد ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد. با این حال ، مهم است که در بین دوره های اسهال بدن هیدراته شود. در صورت اسهال به مدت بیش از 3 روز باید به  پزشک مراجعه کرد. دهیدراته شدن بدن همراه با شیگلوز یک خطر جدی محسوب می شود.

• اسهال (غالبا حاوی خون یا مخاط)
• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• درد یا گرفتگی شکم

علائم به طور کلی حدود 5-7 روز ادامه دارد و در برخی موارد ممکن است طولانی باشد . برخی از افراد پس از آلوده شدن به شیگلا هیچ علائمی ندارند با این حال ممکن است مدفوع آن ها تا چند هفته هنوز آلوده باشد و احتمال سرایت وجود داشته باشد .

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد

اگر اسهال یا اسهال خونی شدیدی دارید که باعث لاغری و کمبود آب بدنتان  شده است باید سریعا به پزشک مراجعه کنید و به مراقبت های فوری بپردازید . همچنین اگر دچار اسهال و تب 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر شدید به پزشک مراجعه کنید .

عوارض و خطرات بیماری شیگلوز

بیماری شیگلوز معمولا بدون عارضه برطرف می شود اما ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا عادات اجابت مزاج به حالت طبیعی برگردد . چنانچه در ادامه ی این بخش از نمناک خواهید خواند عوارض عفونت شیگلا عبارتند از:

کمبود آب بدن

اسهال مداوم می تواند باعث کم آبی بدن شود که علائم و نشانه های آن عبارتند از:حواس پرتی ،سرگیجه، کمبود اشک در کودکان ، گود افتادگی چشم و خشکی پوشک . کم آبی شدید می تواند منجر به شوک و حتی مرگ شود .

تشنج

برخی از کودکان مبتلا به عفونت شیگلا تشنج دارند و در کودکانی که تب شدید دارند بیشتر دیده می شود اما در کودکانی که تب بالا ندارند نیز ممکن است رخ دهد . هنوز مشخص نیست که تشنج در اثر تب رخ می دهد یا عفونت شیگلا اما اگر کودک شما تشنج کرد سریعا به پزشک مراجعه کنید .

افتادگی راست روده

درشرایطی که فرد به اسهال مبتلاست ، کشیدگی هنگام حرکات روده یا التهاب روده بزرگ ممکن است باعث حرکت و بیرون زدگی غشای مخاطی یا راست روده از مقعد شود .

سندروم همولیتیک اورمیک

این عارضه نادر بیشتر به دلیل باکتری ای.کلای ایجاد می شود تا باکتری شیگلا، و می تواند منجر به کم شدن تعداد گلبول های قرمز خون (کم خونی همولیتیک)؛ تعداد پایین پلاکت ها (ترومبوسیتوپنی) و نارسایی حاد کلیه ها شود .

مگاکولون سمی

این عارضه نادر زمانی رخ می دهد که روده بزرگ شما به شدت گسترش یافته یا پر شده است که از دفع گاز یا اجابت مزاج پیشگیری می کند . علائم و نشانه های آن شامل درد و تورم معده ، تب و ضعف می باشد. اگر تحت درمان مگاکولون سمی قرار نگرفته اید، ممکن است روده بزرگ شما پاره شود و باعث پریتونیت (عفونتی تهدید کننده برای زندگی که نیاز به جراحی اضطراری دارد) شود .

آرتریت راکتیو یا واکنشی

این مشکل در پاسخ به عفونت ایجاد می شود . علائم و نشانه ها شامل درد و التهاب مفصل، معمولا در مچ پا، زانو و لگن، قرمزی، خارش، ترشحات در یک یا هر دو چشم (ورم ملتحمه) و ادرار دردناک می شود.

عفونت های جریان خون (باکتریمی)

عفونت شیگلا می تواند به مخاط روده آسیب برساند . در موارد نادر، باکتری های شیگلا ممکن است از طریق پوشش روده آسیب دیده وارد جریان خون شده و باعث بروز باکتریمی شوند .

پیشگیری از ابتلا به بیماری شیگلوز

اگر چه محققان برای تولید واکسن شیگلا در تلاش هستند اما هنوز چیزی در دسترس نیست . به منظور پیشگیری از شیوع شیگلوز باید:

• دست های خود را به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید.
• به شستشوی دستان فرزند خود نظارت داشته باشید .
• پوشک های آلوده را به درستی دور بریزید .
• مناطق تعویض پوشک را بعد از استفاده ضدعفونی کنید .
• در صورتی که اسهال دارید برای دیگران غذایی تدارک نبینید .
• از کودکان مبتلا به اسهال در برابر دیگرکودکان در مدرسه یا خانه مراقبت کنید.
• از بلعیدن آب استخر، دریاچه یا استخر های تصفیه نشده خودداری کنید .
• تا زمان بهبودی کامل ، برای شنا اقدام نکنید .

تست IMViC برای تشخیص باکتری S. flexneri

تست های IMViC گروهی از تست های منفرد است که در آزمایشات میکروبیولوژی برای شناسایی ارگانیسم ها در یک کلی فرم استفاده می شود. کلی فرم باسیل های گرم منفی هوازی یا بی هوازی اختیاری هستند که در مدت زمان 48 ساعته، از قند لاکتوز گاز تولید می کند. وجود برخی از کلیفرم ها، نشان دهنده ی آلودگی با مدفوع است.

اصطلاح “IMViC” مخفف آزمایشات “I” تست ایندول، “M” تست متیل رد، “V” تست Voges-Proskauer و “C” آزمایش سیترات است. تست سه گانه آهن و قند (TSI) ، تست اوره آز و تست مالونات نیز در این آزمون وجود دارد.

این آزمایشات در تشخیص اعضای خانواده ی انتروباکتریاسه نقش اساسی دارد.

نتایج حاصل از تست IMViC پس از انکوباسیون 24 ساعته در 37 درجه سانتیگراد که بر روی شیگلا فلکسنری انجام شده است: