Creatinine خون چیست؟
برای انجام آزمایش های مختلف موارد متعددی مورد بررسی قرار می گیرد که از آن ها می توان به مدفوع، ادرار و خون اشاره کرد. اما معمولا برای اکثر آزمایش ها از نمونه خون استفاده می شود چرا که می توان به وسیله آن بیش ترین پارامتر های مرتبط با سلامتی را مورد سنجش و بررسی قرار داد. کراتینین خون یکی از مواردی است که در آزمایش خون بررسی می گردد. کراتینین ماده زائدی است که به دلیل تجزیه کراتین موجود در عضله ها به وجود می آید. کراتینین و اوره هر دو به وسیله کلیه ها دفع می گردند و تنها میزان اندک و مشخصی از آن ها در بدن باقی می ماند. با بررسی میزان کراتینین در خون، پزشک می تواند سلامت کلیه ها را ارزیابی نماید. سطح بالای کراتینین نشانه ای از نارسایی احتمالی کلیه است.
دلایل انجام آزمایش Creatinine خون
در صورتی که پزشک متخصص، علائم احتمالی بیماری های کلیوی را مشاهده کند، آزمایش کراتینین را تجویز خواهد کرد. این علائم به شرح زیر هستند:
_احساس خستگی و مشکل در خواب
_کم شدن اشتها _تورم صورت، مچ دست و پا
_درد کمری که در نزدیک کلیه ها باشد
_تغییراتی در شکل ادرار
_بالا رفتن فشار خون
_حالت تهوع و استفراغ
معنی creatinine در آزمایش خون | بیماری های کلیوی
مشکلات و بیماری های مربوط به کلیه در اثر موارد متعددی پدید می آیند که برخی از آن ها به شرح زیر هستند:
_بیماری گلومرولونفریت که همان التهاب گلومرول به دلیل آسیب دیدن است.
_بیماری پیلونفریت که عفونت ناشی از باکتری در کلیه می باشد.
_مشکلات مرتبط با پروستات همچون بزرگ شدن پروستات.
_مسدود شدن مجاری ادراری که ممکن است در اثر دلایلی متعددی همچون سنگ کلیه ایجاد شده باشد.
_کاهش جریان خون در کلیه ها که در اثر مشکلاتی همچون نارسایی قلبی، کم بودن آب بدن و دیابت ایجاد می شود.
_از بین رفتن سلول های کلیه به دلیل سو مصرف مواد مخدر.
میزان کراتینین خون
همان طور که گفته شد کراتینین خون میزان مشخصی دارد که بیش تر و یا کم تر از حد معمول بودن آن نشان دهنده مشکلاتی در سلامت فرد می باشد. تقریبا می توان گفت که اندازه استاندارد و معمول کراتینین خون در انسان بین 4.1 تا 7.4 می باشد. البته این میزان در خانوم ها و آقایان متفاوت می باشد. به همین دلیل ضروری است که برای تشخیص کراتینین خون و خواندن جواب آزمایش به پزشک متخصص مراجعه نمایید و از بررسی و تفسیر های خودسرانه بپرهیزید.
معنی creatinine در آزمایش خون|آمادگی برای انجام آزمایش کراتینین خون
برای انجام آزمایش کراتینین خون نیازی نیست که ناشتا باشید و یا برای مدت هشت ساعت چیزی نخورید. حتی باید رژیم غذایی مصرفی روزانه و عادی خود را میل کنید تا نتیجه آزمایش خون تان کاملا طبیعی و دقیق باشد. اما با این حال ضروری است که مصرف هر گونه دارو را به پزشک خود اطلاع دهید. چراکه برخی از دارو ها میزان کراتینین خون را بالا می برند اما به کلیه هیچ آسیبی وارد نمی کنند. از دارو های موثر بر میزان کراتینین خون می توان به سایمتیدین، دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی همچون آسپرین و ایبوپروفن، آنتی بیوتیک هایی همچون سفالکسین و سفوروکسیم اشاره کرد.
در این شرایط ممکن است پزشک متخصص از شما بخواهد که برای مدتی قبل از انجام آزمایش کراتینین خون، داروی مصرفی خود را قطع نمایید و یا میزان مصرف آن را تنظیم کنید تا بر نتیجه آزمایش تاثیری نگذارد. هم چنین در این شرایط پزشک در حین تفسیر و بررسی نتیجه آزمایش شما، مصرف داروی خاص را نیز مد نظر قرار می دهد.
چگونگی انجام آزمایش کراتینین خون
انجام آزمایش کراتینین خون مانند اکثر آزمایش های خون است و هیچ نگرانی ندارد. پزشکی که مسئول نمونه گیری است از شما می خواهد آستین لباس خود را بالا بزنید و سپس با یک سرنگ نمونه خون را از شما می گیرد. در حین نمونه گیری ممکن است فقط کمی احساس سوزش داشته باشید و هیچ مشکل خاصی برای تان پیش نخواهد آمد. از برخی مواردی که پس از آزمایش خون انتظار بروز شان می رود، می توان به سر گیجه، احساس درد در محل زخم ناشی از سرنگ، قرمزی و کبودی جزئی اشاره کرد. در برخی مواقع نادر نیز امکان دارد که محل نمونه گیری عفونت کند.
معنی creatinine در آزمایش خون | آزمایش ادرار کراتینین
برخی مواقع نیز برای بررسی سطح کراتینین از آزمایش ادرار استفاده می شود. در این صورت آزمایشگاه به شما یک ظرف مخصوص جمع آوری نمونه ادرار می دهد تا ادرار خود را در آن جمع نمایید. آزمایش نمونه ادرار در 24 ساعت باید جمع شود. در حین صبح مثانه خود را خالی نمایید و بدون جمع آوری آن در طرف، زمان آن را یادداشت کنید. پس از این مرحله در 24 ساعت ادرار دفع شده خود را در ظرف مخصوص نمونه گیری جمع کنید. ظرف و نمونه ادرار را در یک جای خنک نگه داری کنید تا نتیجه آزمایش دچار اشتباه نشود. سپس در زمان مقرر شده نمونه ادرار خود را به آزمایشگاه ببرید و آن را تحویل دهید.
نتایج آزمایش کراتینین خون به چه معناست؟
میزان کراتینین با استفاده از شاخص میلی لیتر بر دسی لیتر اندازه گیری می شود. میزان کراتینین خون می تواند با توجه به جنسیت و سن افراد با یکدیگر تفاوت داشته باشد. اما به طور کلی می توان گفت که سطح نرمال و استاندارد کراتینین در مردان 0.1 تا 1.3 میلی گرم در دسی لیتر و 0.6 تا 1.1 میلی گرم بر دسی لیتر در زنان است. میزان کراتینین در افراد بالای 60 ساله علارغم جنسیت متفاوت، کاملا یکسان است. اگر کراتین خون بالا باشد، نشان می دهد که مشکلی در عملکرد کلیه ها وجود دارد. بالا بودن سطح کراتینین ممکن است ناشی از مشکلاتی همچون انسداد مجاری ادراری، مصرف مواد غذایی با پروتئین بالا، کم بود آب بدن، آسیب دیدن یا عفونت کردن کلیه، دیابت، مشکلات قلبی، شوک و استرس شدید باشد.
در صورتی که بیماری یا مشکلی که باعث افزایش کراتینین شده بر طرف نشود، سطح آن نیز در خون کاهش پیدا نمی کند. از سوی دیگر اگر که کراتینین به خاطر مصرف غذای پر پروتئین یا کم آبی بالا رفته باشد، با تغییر شرایط کم تر می گردد. افرادی که دیالیز می شوند نیز پس از درمان دچار سطح پایین کراتینین می گردند. کم بود سطح کراتینین پدیده معمول و طبیعی نیست اما به اندازه سطح بالای آن جای نگرانی ندارد. این کاهش سطح می تواند در نتیجه شرایطی باشد که باعث کاهش توده عضلانی شده است.
میزان نرمال کراتینین خون در افراد مختلف
سطح کراتینین طبیعی در زنان 5.0 الی 1.1 میلی لیتر در دسی لیتر
سطح کراتینین طبیعی در مردان 6.0 الی 3.1 میلی گرم در دسی لیتر
سطح کراتینین طبیعی در افراد نوجوان 5.0 الی 0.1 میلی گرم بر دسی لیتر
سطح کراتینین طبیعی خون در کودکان 2.0 الی 4.0 میلی گرم بر دسی لیتر
سطح کراتینین طبیعی خون در نوزادان 3.0 تا 1.1 میلی گرم بر دسی لیتر
علائم کراتینین بالا
علائم کراتینین خون بالا می تواند سرگیجه، حالت تهوع، خستگی، خشکی پوست، تنگی نفس و ورم باشد.
کراتینین خون بالا چه خطراتی دارد؟
در بالا رفتن کراتینین خون کلیه ها قادر به دفع این دو ماده سمی (کراتینین و اوره) نخواهند بود و در نتیجه مقدار آنها در خون بالا میرود و بیمار نیاز به دیالیز و نهایتاً پیوند کلیه پیدا می کند.
کراتینین چند نیاز به دیالیز دارد؟
بیماران بهطور معمول زمانی که مواد زائد بدنشان زیاد میشود، نیاز به انجام دیالیز پیدا میکنند؛ سطح مواد زائد معمولاً کم کم در بدن افزایش مییابد، پزشکان مواد شیمیایی مختلفی را در خون اندازه گیری میکنند تا ببینند چه زمان دیالیز برای بیمار لازم میشود.
۲ مورد از مهمترین مواد شیمیایی موجود در خون که برای این مورد اندازه گیری میشوند، کراتینین و نیتروژن اوره خون است؛ وقتی مقدار این ۲ ماده در خون بالا میرود، نشاندهنده این است که توانایی کلیهها برای تصفیه بدن از مواد زائد پایین آمده است.
علت بررسی میزان کراتینین خون
کلیه ها میزان کراتینین خون را در سطح نرمال نگه می دارند. از این رو میزان کراتینین نمایانگر عملکرد کلیه ها است. بالا بودن میزان کراتینین دلیلی از اختلال در عملکرد کلیه یا بیماری های کلیوی است.
آسیب به کلیه ها باعث افزایش سطح کراتینین در خون می شود. این امر به خاطر عدم دفع کراتینین توسط کلیه اتفاق می افتد. بالا بودن میزان کراتینین که به وسیله آزمایش خون مشخص می شود، علتی از نارسایی های کلیه است
کمبود کراتینین خون
در مواقعی وجود دارد که ممکن است مقدار کراتنین از میزان طبیعی که در بالا ذکر گردید، پایین بیاید، این حالت بخصوص در خانمهای حامله دیده می شود، چون در حاملگی بخصوص در سه ماهه دوم و سوم کار کلیه ها در خانم های حامله دو برابر می شود و کلیه ها نیز بزرگ می شوند.
وقتی عملکرد و کار کلیه افزایش یابد در نتیجه کراتنین زیادتری از کلیه ها دفع می شود و گاهی کراتنین به میزان 8/0 تا 6/0 می رسد و 6 هفته بعد از زایمان کار کلیه ها به حالت طبیعی بر می گردد. در کودکان هم مقدار کراتنین نسبت به افراد بالغ و بزرگترها پایین تر می باشد.