عفونت خون (Sepsis) یا سپسیس یک واکنش شدید و طاقت فرسا به عفونت در هر نقطه از بدن است. ارگانیسم هایی که باعث عفونت جدی شده اند باعث ترشح موادی در خون می شوند که باعث التهاب گسترده می شوند. این امر به سرعت منجر به آسیب اندام ، نارسایی عضو یا حتی مرگ می شود. حقیقت این است که سپسیس می تواند بدون باکتری یا سایر میکروارگانیسم های قابل تشخیص در خون رخ دهد. همچنین ، عفونت در هر نقطه از بدن می تواند باعث سپسیس شود.
عفونت خون یکی از علل اصلی بستری مجدد در بیمارستان و مرگ و میر ناشی از آن در بیمارستان است. . این بیماری می تواند ۱۰ تا ۳۰ درصد از مبتلایان را از بین ببرد. شدیدترین شکل – شوک سپتیک – تا ۵۰٪ از افراد مبتلا به آن را از بین می برد. سپسیس به ویژه برای افراد مسن ، بسیار جوان و افرادی که دارای شرایط پزشکی مزمن هستند خطرناک است. افرادی که از آن جان سالم به در می برند نیز می توانند به سندرم پس از سپسیس مبتلا شوند که مشخصه آن مشکلات جسمی و روانی مزمن است.
علائم عفونت خون
✔ گیجی یا گمراهی
✔ تب یا لرز
✔ درد یا ناراحتی
✔ ضربان قلب سریع
✔ راش
✔ تنگی نفس یا تنفس سریع
✔ عرق یا پوست نرم
مهم است که بدانید بیشتر افرادی که دچار سپسیس می شوند از قبل در بیمارستان بستری هستند. با این حال ، شما می توانید در خارج از بیمارستان مثلا پس از جراحی ، پس از ترخیص از بیمارستان یا سایر عوامل خطر ، به این بیماری مبتلا شوید. به یاد داشته باشید ، ممکن است هنگام بروز علائم عفونت خون حتی متوجه نشوید که به عفونت مبتلا شده اید.
تصویر1. تب و لرز ناشی از سپسیس
چه کسانی به سپسیس مبتلا می‌شوند؟
این بیماری در بین افراد مسن، مبتلایان به بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا سرطان، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و نوزادان کمتر از سه ماه شایع‌تر است. مبتلایان به سپسیس، باید در بیمارستان بستری شوند و تحت درمان مناسب قرار گیرند.
علت عفونت خون
سپسیس زمانی اتفاق می افتد که بدن شما بیش از حد به عفونت واکنش نشان دهد. بدن در این شرایط مواد مرتبط با ایمنی را به خون شما پمپ می کند. این مواد به طور معمول به بدن شما در مبارزه با عفونت ها کمک می کنند. با این حال ، واکنش شدید باعث التهاب در سراسر بدن شما می شود. این امر منجر به آبشاری از حوادث می شود. خون مستعد لخته شدن و نشت رگ ها می شود. در نتیجه خون نمی تواند آن طور که باید به اندام ها و بافت ها سرازیر شود. بدون جریان خون کافی ، بافت ها نمی توانند اکسیژن و مواد مغذی دریافت کنند. در نهایت این مسئله منجر به آسیب ، مرگ بافتی و در نهایت نارسایی و مرگ اندام می شود.
عفونت در هر نقطه از بدن می تواند منجر به سپسیس شود. اما چهار نوع عفونت وجود دارد که معمولاً منجر به عفونت خون می شود:
✅ عفونت های شکمی یا روده ای
✅ عفونت ریه
✅ عفونت های پوستی
✅ عفونت ادراری یا کلیوی
انواع میکروارگانیسم ها می توانند باعث این عفونت ها شوند از جمله باکتری ها ، قارچ ها و ویروس ها. با این حال ، باکتری ها بیشترین مقصر هستند.
تصویر 2. عفونت پوستی که منجر به سپسیس می شود.
ریسک فاکتورهای عفونت خون
عفونت خون می تواند هرکسی را درگیر کند. با این حال در افراد خاص احتمال ابتلا به سپسیس بالاتر است. افرادی که در مقایسه با جمعیت عمومی با سرعت بیشتری به سپسیس مبتلا می شوند عبارتند از:
✔ بزرگسالان ۶۵ سال به بالا
✔ کودکان کمتر از یک سال
✔ افرادی که بیماری های مزمن پزشکی دارند ، مانند سرطان ، دیابت یا بیماری های کلیوی ، ریوی یا کبدی
✔ افرادی که دارای سیستم ایمنی آسیب دیده یا ضعیف هستند ، مانند مبتلایان به اچ آی وی یا ایدز
✔افرادی که زخم هایی از جمله زخم های جراحی ، جراحات یا وسایل تهاجمی مانند کاتتر دارند
نحوه ابتلا به سپسیس
این بیماری مسری نیست؛ هنگامی‌که عفونتی در پوست، ریه‌ها یا مجاری ادراری گسترش یافته و باعث واکنش شدید سیستم ایمنی بدن و در نتیجه اختلال در عملکرد سایر اندام‌ها یا دستگاه‌ها شود، بیماری رخ می‌دهد، اما موضوع قابل توجه اینکه اکثر عفونت‌ها به سپسیس منجر نمی‌شود.
چه مشکلاتی ممکن است ناشی از عفونت خون باشند؟
✅ شوک سپتیک
شکل شدید عفونت خون که با فشار خون بسیار پایین ، سطح اکسیژن بحرانی در خون ، نارسایی چند عضو و خطر مرگ و میر بالاتر از سپسیس مشخص شده است.
✅ سندرم پاسخ التهابی سیستمیک (SIRS)
بیماری مانند سپسیس است اما در صورت عدم وجود عفونت یا نارسایی عضو می تواند رخ دهد.
✅ سندرم شوک سمی
نوعی شوک سپتیک ناشی از آزاد شدن سموم باکتریایی در جریان خون است.
چگونه می توانیم خطر ابتلا به عفونت خون را کاهش داد؟
عفونت خون می تواند از هر نوع عفونتی ایجاد شود ، حتی آنچه به نظر می رسد خفیف باشد. پیشگیری از سپسیس همیشه امکان پذیر نیست زیرا نمی توانید از همه عفونت ها پیشگیری کنید ، اما ممکن است بتوانید خطر ابتلا به سپسیس را با این موارد کاهش دهید:
⚫ مراقبت از زخم ها و تمیز نگه داشتن بریدگی ها
⚫ واکسیناسیون به موقع و دریافت واکسن های بزرگسالان طبق توصیه پزشک
⚫ رعایت بهداشت مناسب از جمله شستن مکرر و مناسب دست ها
⚫ درمان بیماری های مزمن پزشکی
سپسیس و بارداری
بیماری سپسیس ممکن است به ندرت در هنگام بارداری یا مدت کوتاهی پس از آن رخ دهد. عفونت از طریق باکتری‌های رشد یافته در دوران بارداری یا هنگام زایمان، سزارین یا سقط جنین ایجاد می‌شود.
تصویر3. بارداری و سپسیس
سپسیس ناشی از زخم و سوختگی
افراد از طریق زخم، جراحت یا سوختگی بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند؛ پارگی پوست، راه نفوذ باکتری‌ها به داخل بدن است. سوختگی‌های وسیع نیز می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل کند. در بیشتر مواقع بریدگی یا زخم، باعث ابتلا به سپسیس نمی‌شود. بدن افراد معمولاً با درمان‌های پزشکی می‌تواند خود را ترمیم کند.
تصویر 4. سوختگی که منجر به سپسیس می شود.
تشخیص سپسیس
سپسیس بر اساس وجود عفونت (مشکوک یا تأیید شده) و علائم آسیب یا نارسایی عضو تشخیص داده می شود. پزشکی که مشکوک به عفونت خون است علائم بیماری، علائم حیاتی و نتایج آزمایش را از جمله:
🔴 کشت های باکتریایی و آزمایش های دیگر برای بررسی وجود عفونت. این آزمایشات به نمونه هایی از ادرار ، خلط قفسه سینه ، خون یا نمونه ترشحات حاصل از زخم یا برش نیاز دارد.
🔴 آزمایش خون برای بررسی تعداد غیر طبیعی سلول های خونی ، افزایش لخته شدن خون و آسیب یا نارسایی اعضای بدن
🔴 تصویربرداری ، مانند سی تی اسکن ، ام آر آی ، اشعه ایکس یا سونوگرافی برای یافتن عفونت
در سال ۲۰۱۶ ، یک گروه ویژه سپسیس مجموعه ای از معیارها را برای متخصصان پزشکی برای شناسایی بیماران سپتیک ، ارزیابی متوالی شکست ارگان (SOFA) ایجاد کرد. معیارها پیچیده هستند ، بنابراین یک گروه ویژه آن را ساده کرده و به SOFA سریع (qSOFA) تبدیل کرد. qSOFA حداقل دو نقطه ای نشان دهنده نارسایی اندام ها است و نیاز به آزمایش اضافی را نشان می دهد. هر یک از موارد زیر یک نکته است:
✔ تغییر در وضعیت ذهنی
✔ میزان تنفس بیش از ۲۲ تنفس در دقیقه
✔ فشارخون سیستولیک کمتر یا مساوی ۱۰۰ میلی متر جیوه (این تعداد بالاتر فشار خون است)
درمان سپسیس
سپسیس یک اورژانس پزشکی است که نیاز به درمان در بیمارستان دارد. درمان این بیماری شامل آنتی بیوتیک های داخل وریدی (IV) برای متوقف کردن عفونت است در حالی که اقدامات حمایتی برای عملکرد اندام ها ، جلوگیری از آسیب بیشتر و حفظ فشار خون انجام می شود. پزشکان با مایعات IV جریان خون در اندام ها و بافت ها را حفظ می کنند.
اکسیژن مکمل نیز برای اطمینان از رسیدن خون حاوی اکسیژن کافی به اندام ها مهم است. هنگامی که عفونت خون شدید شود ، درمان های دیگر ممکن است لازم باشد که می تواند شامل دیالیز کلیه ، دستگاه های تنفسی مکانیکی و جراحی برای از بین بردن منبع عفونت یا بافت های آسیب دیده باشد.
متأسفانه ، هیچ درمانی برای هدف قرار دادن مستقیم پاسخ ایمنی شدید که باعث سپسیس می شود ، وجود ندارد. پزشکان برای آرام کردن سیستم ایمنی بدن و حمایت از اندام ها از داروهای مختلفی استفاده می کنند. این داروها می تواند شامل کورتیکواستروئیدها ، انسولین برای کنترل قند خون ، داروهای ضد درد و داروهایی برای افزایش فشار خون باشد.