Biopsy (بیوپسی)
بیوپسی عبارت از برداشتن مقدار کمی از بافت، به منظور بررسی درزیر میکروسکوپ می‌باشد. سایر آزمایشات نیز می تواند به تشخیص سرطان کمک کند ولی فقط در بیوپسی تشخیص قطعی سرطان داده می شود. نمونه برداشته شده از طریق بیوپسی توسط پاتولوژیست تفسیر می گردد. (پاتولوژیست شخصی است که در تفسیرتست های آزمایشگاه و ارزیابی سلولها ، بافتها و ارگانها مهارت دارد ). نوع بیوپسی براساس تکنیک و اندازه سوزنی که برای جمع آوری نمونه بافت استفاده می‌شود، تعیین می گردد.
: Fine needle aspiration biopsy FNAB
در این روش از یک سوزن ظریف برای برداشتن نمونه کوچک از سلولها استفاده می شود.
: A core needle biopsy
در این روش برای برداشتن نمونه بزرگتر بافت، از سوزن بزرگتر استفاده می شود. ترجیحا از این روش بیوپسی، پس از نتایج حاصل از معاینه فیزیکی و تصویربرداری استفاده شده و با کمک وکیوم چندین بافت بزرگ اصلی برداشته می شود.
surgical biopsy :
در این روش قسمت بیشتر بافت برداشته می شود. این بیوپسی به دو صورت incisional (برداشتن یک بخش از توده )و Excisional ( برداشتن کل توده ) انجام می گردد. از آنجا که بعد از تشخیص سرطان، قطعا عمل جراحی انجام می شود بنابراین بطور معمول از این روش برای تعیین سرطان استفاده نمی گردد. در صورتیکه در بیوپسی جراحی، وجود سرطان تایید شود، برای برداشتن سلولهای سرطانزای باقیمانده در پستان و بررسی غدد لنفاوی، جراحی دیگری نیاز می باشد. بنابراین برای اینکه بیمار یک بار تحت عمل جراحی قرار گیرد بهتر است یک core biopsy برای تشخیص سرطان انجام شود و بدنبال آن نوع جراحی سرطان توسط پزشک تعیین شود.
Biopsy with imaging:
زمانیکه توده مشخصی قابل لمس نیست ولی در تصویر رایولوژی مانند ماموگرام یک وضعیت غیرطبیعی مشاهده می شود ، این روش استفاده می‌گردد. در حین انجام این عمل سوزنی به منطقه مورد نظر با استفاده از ماموگرافی ، سونوگرافی یا آم ارآی رانده می شود . یک بیوپسی استریوتاکتیک با کمک ماموگرافی انجام می شود. یک گیره فلزی کوچک به منظور نشان دادن محل بیوپسی در پستان گذاشته می‌شود. چنانچه این نمونه حاوی بافتها سرطانی باشد، عمل جراحی دیگری ضرورت می یابد . لازم به ذکر است که بسته به میزان بافتی که برداشته می شود می توان از روش های” fine needle aspiration biopsy ” ،“”T A core needle biopsy در بیوپسی همراه با تصویر برداری استفاده کرد.
در صورت تشخیص سرطان از نوع تهاجمی، انجام عمل جراحی به منظور برداشتن سلولهای سرطانی پستان و ارزیابی غدد لنفاوی ضروری است. هدف از انجام عمل، برداشتن همه بافتهای سرطان زا حتی حاشیه بافتها است. در صورتیکه در غدد لنفاوی علائمی از سرطان مشخص شود ” غدد لنفاوی مثبت “سرطان پستان یا “غدد مثبت” نامیده می شوند .اگر این غدد لنفاوی هیچ علامتی از سرطان را نشان ندهند “غدد لنفاوی منفی” سرطان پستان یا “غدد منفی” نامیده می‌شوند.
به چه دلایلی انجام بیوپسی توصیه می شود ؟
اگر بیماری دارای نشانه هایی از بیماری سرطان باشد ، پزشک معالج برای اطمینان از تشخیص صحیح ، بیوپسی از بافت ناحیه مشکوک را درخواست می کند اما این به آن معنا نیست که الزاما بیمار مبتلا به سرطان است . برای مثال اگر توده ای در سینه ( پستان )یک بیمار وجود داشته باشد و عکسبرداری و سونوگرافی آن را تایید کرده باشند تنها راه تشخیص قطعی سرطانی بودن یا نبودن این توده بیوپسی است . به صورت معمول بیوپسی برای شناسایی قطعی سرطان به کار می رود اما می تواند به شناسایی مسائل دیگری نیز کمک کند .
بعنوان مثال چند مورد از شرایطی که نیاز به نمونه برداری دارند را ذکر می کنیم :
تشخیص قطعی در مورد توده های دیده شده در ماموگرافی
– بیماری های مختلف پوست به عنوان مثال : تغییر شکل خال روی پوست که احتمال ملانوما دارد .
– تشخیص سیروز کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن
– عفونت هایی مانند عفونت غدد لنفاوی
کاربرد بیوپسی چیست ؟
نمونه برداری یا بیوپسی تقریبا از هر جای بدن ممکن است انجام شود . مانند پوست ، اندام ها و ساختارهای مختلف بدن .
بیوپسی برای بررسی دقیق ناهنجاری در اندام ها و بدن انجام می گیرد این ناهنجاری های عبارتند از :
✔ناهنجاری های ساختاری : مانند تورم در یک اندام
✔ناهنجاری های عملکردی : مانند مشکلات کبد و کلیه
سپس نمونه برداشته شده از بافت زیر میکروسکوپ بررسی می شود . چنانچه در نمونه مورد آزمایش ، سلول های غیر عادی دیده شود . بیمار برای بررسی های دقیق تر کاندید می شود . در مواردی که بیماری بارز است ، بیوپسی کمک می کند که شدت بیماری و پیشرفت آن یا میزان بهبود و پاسخ به درمان ، مشخص شود .
انواع بیوپسی
– نمونه برداری اکسینال : به آن بیوپسی کلی نیز گفته می شود . در این روش اگر پزشک به ناحیه ای مشکوک شود کل بافت آن را برداشته و برای آزمایش و بررسی به پاتولوژی می فرستد .
– نمونه برداری انسیالیزه : در این روش تنها بخشی از بافت ناحیه مورد نظر برداشته می شود .
– نمونه برداری با سوزن ریزه : از این روش برای برداشتن مقداری از سلول ها یا مایعات محل مورد نظر به وسیله یک سوزن نازک و بلند ، استفاده می شود .
– نمونه برداری سوزن هسته : در این روش پزشک با کمک یه سوزن مخصوص بخش کوچکی از بافت را خارج می کند .
روش انجام بیوپسی
تقریبا در همه روش های مختلف بیوپسی ، از وسیله و ابزاری تیز برای برداشتن نمونه و مقدار کمی از بافت محل مورد نظر استفاده می شود . برای انجام بیوپسی در نواحی حساس ابتدا محل را به صورت موضعی بی حس می کنند .
بیوپسی با سوزن
بیوپسی با کمک دستگاه سی تی اسکن
بیوپسی با کمک سونوگرافی
بیوپسی حین جراحی
بیوپسی سوزن ظریف یا آسپیراسیون
بیوپسی آندوسکوپی
بیوپسی کلیه
بیوپسی تیرویید
بیوپسی ریه
بیوپسی رحم
بیوپسی مغز استخوان