دیابت

دیابت

آگوست 16, 2021
منتشر شده در yasinlab

انواع دیابت

دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره کند. گلوکز نوعی قند است که اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون می‌شود. دو نوع اصلی از این بیماری وجود دارد؛ دیابت نوع ۱ و نوع ۲ به جز این دو نوع اصلی به دیابت بارداری نیز می‌توان اشاره کرد.

دیابت نوع ۱

بدن به صورت کامل تولید هرگونه انسولین را متوقف می‌کند. انسولین هورمونی است که بدن را قادر می‌سازد تا از گلوکز موجود در غذاها برای تولید انرژی استفاده کند. افراد مبتلا به دیابت نوع یک باید به صورت روزانه انسولین تزریق کنند تا زنده بمانند. این نوع بیماری معمولا در کودکان و نوجوانان رایج است، اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد.

دیابت نوع ۲

بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند و یا قادر نیست به خوبی از آن استفاده کند. نوع دوم این بیماری معمولا در افرادی اتفاق می‌افتد که سنشان بالای ۴۰ سال است و یا اضافه وزن و سابقه خانوادگی دیابت دارند. با این حال امروزه دیابت نوع دو به شدت در میان افراد جوان در حال افزایش است.

دیابت بارداری

این دیابت در زنان باردار در دوران بارداری رخ می دهد. برخی زنان در دوران حاملگی مقدار گلوکز خونشان بالاست و بدن آنها قادر نیست انسولین کافی برای انتقال گلوکز به سلولهای بدن را تولید کند. نوزاد متولد شده از این زنان ممکن است درشت تر از حالت عادی باشد.

دیابت بارداری بر روی رشد جنین اثر می‌گذارد. دیابت بارداری باعث مشکلات تنفسی، ناهنجاری‌های مادرزادی برای جنین و زایمان زودرس برای مادر می‌شود. در صورت عدم درمان دیابت بارداری، مادر در آینده به دیابت نوع دو مبتلا خواهد شد.

چگونه تشخیص دهیم دیابت داریم؟

افراد مبتلا به دیابت به صورت پیوسته علائم خاصی را تجربه می‌کنند. این علائم عبارتند از:

✔ تشنگی شدید

✔ تکرر ادرار

✔ کاهش وزن

✔ افزایش گرسنگی

✔ تاری دید

✔ عدم تحرک

✔ بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها

✔ تاول زدن مکرر پوست

✔ عفونت لثه‌ها

✔ خستگی شدید و بی دلیل

همچنین در برخی موارد علائمی وجود ندارد که معمولا در دیابت نوع ۲ اتفاق می‌افتد. در چنین مواردی ممکن است فرد ماه‌ها یا حتی سال‌ها متوجه نشود که به دیابت مبتلا شده. علائم در این افراد آنقدر آرام آرام رشد می‌کنند که نمی‌توان آنها را تشخیص داد.

علائم و انواع بیماری دیابت چیست و چگونه بفهمیم که دیابت داریم؟ | آزمایشگاه ایران زمین

چه غذاهایی باعث بالا رفتن قند خون و دیابت می‌شوند؟

یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد دیابت نوع ۲، برنامه غذایی افراد است. ویژگی‌های غذایی که اصولا برای خوردن انتخاب می‌کنیم، مثل چرب بودن و یا شیرین بودن در ابتلا به دیابت تاثیرگذار است؛ بنابراین با رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌توان این بیماری را کنترل و یا از آن جلوگیری کرد. همچنین با شناسایی مواد غذایی نادرست می‌توانیم از غذاهایی که سبب بالا رفتن قند خون می‌شوند مانند برنج، نان سفید، میوه‌های خشک و نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی‌زا دوری کنیم.

چه کسانی به دیابت مبتلا می‌شوند؟

هر کسی ممکن است به دیابت دچار شود. اما افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، در خطر بیشتری هستند. از شاخص‌‌های دیگر افزایش خطر ابتلا به دیابت، چاقی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرک بدنی است. خطر ابتلا به این بیماری با بالا رفتن سن نیز بیشتر می‌شود. افرادی که بالای ۴۰ سال سن و اضافه وزن دارند بیشتر در خطر ابتلا به دیابت هستند. با این حال ابتلا به نوع ۲ این بیماری در سنین پایین‌تر نیز در حال افزایش است. همانطور که گفته شد دیابت بارداری در خانم‌های باردار نیز می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود.

دیابتی‌ها چگونه درمان می شوند؟

افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ برای سالم ماندن و کنترل دیابت می‌توانند کارهای خاصی انجام دهند. مهم ترین آن داشتن رژیم غذایی سالم است. همچنین باید توجه کنند چه مقدار فعالیت فیزیکی انجام می‌دهند؛ چون فعالیت فیزیکی به بدن کمک می کند تا استفاده بهتری از انسولین داشته باشند. بنابراین بدن می‌تواند گلوکز را برای سلول‌ها به انرژی تبدیل کند. برای مبتلایان به دیابت نوع ۱ و برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ قرص‌هایی به نام oral agents تجویز می‌شود تا بدنشان انسولین بیشتری تولید کند. برخی از افراد مبتلا دیابت نوع ۲ می‌توانند بدون دارو، بیماری خود را کنترل کنند که این کار توسط رژیم غذایی مناسب و فعالیت فیزیکی انجام می‌شود. تمام افراد دیابتی باید هر شش ماه یکبار توسط یک متخصص معاینه شوند. همچنین این افراد باید با یک تیم یا متخصص تغذیه نیز در ارتباط باشند تا رژیم غذایی‌شان درست پیش برود. دیگر مواردی که توصیه می‌شود، مشورت با یک مربی ورزشی متخصص و مشاور برای کنترل فشار و استرس زندگی است. همچنین افراد مبتلا به دیابت باید یاد بگیرند چگونه روی گلوکز خون خود نظارت کنند.

عدم درمان دیابت چه عوارضی به دنبال دارد؟

۱- فشار خون بالا و کلسترول

زمانی که دیابت نوع ۲ دارید بدنتان به خوبی از انسولین استفاده نمی‌کند. در نتیجه میزان کلسترول خون کاهش و سطح چربی‌های مضر افزایش می‌یابد. در صورت مقاومت به انسولین، شریان‌ها سخت و باریک‌تر می‌شوند و همین امر موجب فشارخون بالا می‌شود. در نتیجه ۷۰ درصد افرادی که به دیابت مبتلا هستند، فشار خون نیز دارند. فشارخون باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل افزایش خطر سکته مغزی، بیماری قلبی و ایجاد مشکلاتی برای حافظه می‌شود. افراد مبتلا به دیابت باید یکبار در سال چشمان خود را نزد چشم پزشک آزمایش کنند تا بیماری چشمی مربوط به دیابت را قبل از جدی شدن کنترل کنند. در صورتی که در کنار مشورت پزشک و مصرف دارو، بتوانید به کمک رژیم غذایی و ورزش، فشارخونتان را کنترل و کلسترول را کاهش دهید به افزایش سرعت بهبود دیگر مشکلاتتان نیز کمک کرده‌اید.

۲- مشکلات سلامت مغز

خون‌رسانی به مغز در افراد مبتلا به دیابت کمی غیرطبیعی است و با بالا رفتن سن و ادامه پیدا کردن این فرآیند آسیب وارد شده به مغز بیشتر هم می‌شود. دیابت می‌تواند قدرت ذهن را پایین بیاورد و برنامه ریزی، حفظیات، اولویت‌بندی، دقت و شروع وظایف را مختل کند. با مدیریت دیابت به خوبی می‌توان از مغز محافظت کرد. دستور‌های برنامه غذایی، ورزش، سبک زندگی و داروها را مرتب دنبال کنید و با پزشک خود هماهنگ باشید. سطح گلوکز را مرتب مورد نظارت قرار دهید و هرآنچه به کاهش قند خون کمک می‌کند، انجام دهید. همچنین باید از نظر فیزیکی و ذهنی فعال باشید. روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید و ذهن را فعال نگه دارید. کتاب بخوانید، در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت کنید، کاری برای خود دست و پا کنید و بازی‌هایی انجام دهید که ذهنتان را به چالش می‌کشند.

۳- بیماری‌های لثه‌ای

قندخون بالا موجب تغییر کلاژن (ترکیب اصلی سازنده‌ی غضروف، عضلات، استخوان‌ها، پوست و تاندون‌ها) در تمام بافت‌های بدن می‌شود. تغییر کلاژن در بافت بدن خرابی دهان و دندان و عفونت لثه‌ها و استخوان‌ها را به همراه دارد. متاسفانه نه تنها دیابت بیماری لثه را بدتر می‌کند، بلکه بیماری لثه نیز باعث افزایش قند خون و دشوارتر شدن کنترل دیابت می‌شود. برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان هر روز از مسواک، نخ دندان و همچنین از یک دهان شویه با خاصیت خفیف ضدعفونی استفاده کنید.

۴- مشکل در روابط جنسی

بالای ۷۵ درصد از مردانی که دچار دیابت هستند، به خصوص اگر چاق باشند، در زندگی خود سطوحی از اختلال در نعوظ را تجربه می‌کنند. اختلال در نعوظ می‌تواند به دلایل روانی یا کاهش تستوسترون باشد. با این حال در بیمارانی که برای مدت طولانی دچار دیابت هستند، تغییر در رگ‌های خونی، اعصاب و خون رسانی به آلت تناسلی نیز از دلایل این مشکلات است. خانم‌های میانسال و کهنسالی که دچار دیابت هستند نیز در رابطه جنسی دچار مشکلاتی می‌شوند. دیابت در این افراد باعث آسیب رسیدن به اعصاب می‌شود و رسیدن به ارگاسم برای آنها را مشکل می‌کند.

۵- از دست دادن شنوایی

با وجود اینکه همه ما با بالا رفتن سن ممکن است مقداری از شنواییمان را از دست بدهیم، اما احتمال از دست دادن شنوایی در افرادی که دچار دیابت هستند در مقایسه با افراد معمولی دو برابر است. حتی در افراد مبتلا به پیش دیابت نیز ۳۰ درصد امکان از دست دادن شنوایی نسبت به افراد معمولی بیشتر است. دیابت با آسیب به رگ‌های خونی کوچک داخل گوش می‌تواند باعث سرعت دادن به مشکل شنوایی شود. همچنین دیابت باعث آسیب رسیدن به چشم‌ها و کلیه نیز می‌شود. بهترین راه برای محافظت از شنوایی این است که قند خون خود را دائما چک کنید.

۶- عفونت‌های پوستی

دیابت خطر ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی از جمله عفونت‌های باکتریایی، عفونت مجرای ادرار، عفونت قارچی و خارش پوست را افزایش می‌دهد. اما عفونت‌های قارچی در میان افراد دیابتی بسیار شایع و حتی ممکن است از نشانه‌های ابتدایی ابتلا به دیابت در افرادی باشد که هنوز دچار این بیماری نشده‌اند.

متاسفانه برخی از داروهای جدید دیابت نیز باعث افزایش خطر عفونت‌های قارچی می‌شوند. دلیل آن هم افزایش دفع گلوکز توسط ادرار است که باعث رسیدن مواد غذایی به باکتری‌ها و قارچ‌ها در آن قسمت می‌شود. با اینکه عفونت قارچی در زنان بیشتر دیده می‌شود اما این مشکل در میان مردان نیز رو به افزایش است.

۷- آپنه خواب و گرفتگی تنفس

آپنه یکی از مشکلات جدی هنگام خواب است که در آن عضله گردن به صورت متناوب به حال استراحت می‌رود و در طول خواب، مسیر هوا را مسدود می‌کند. این مشکل شامل ۵۰ درصد از افرادی که مبتلا به دیابت و به خصوص اضافه وزن هستند، می‌شود. یکی از واضح‌ترین نشانه‌های آپنه خواب خروپف با صدای بلند است.

متاسفانه مانند بیماری لثه‌، آپنه خواب نیز می‌تواند کنترل دیابت را بدتر کند. شاید دلیلش این باشد که هر دو بیماری شاخص‌های خطر مشترکی دارند. تحقیقات نشان داده آپنه خواب شدید می‌تواند خطر ابتلای افراد به دیابت را تا ۳۰ درصد افزایش دهد.

۸- مشکل بینایی

بیش از ۴ میلیون فرد مبتلا به دیابت درجاتی از مشکل رتینوپاتی یا آسیب به بخش حساس به نور در پشت چشم را دارند. چنین مشکلی به این دلیل اتفاق می‌افتد که سطح بالای گلوکز به عروق نازک چشم آسیب می‌رساند. مراحل اولیه این آسیب علائمی ندارد اما هرچه بیشتر پیش برود تصویر مقابل‌تان تاریک‌تر می‌شود. تحقیقات نشان داده با افزایش سطح قند خون احتمال بدتر شدن مشکلات چشمی نیز بیشتر می‌شود.

۹- از دست دادن کلیه

میزان گلوکز بالای خون در بلند مدت باعث ضخامت و زخمی شدن نفرون‌ها می‌شود. نفرون‌ها ساختارهای کوچکی داخل کلیه هستند که خون را تصفیه می‌کنند. با زخیم شدن نفرون‌ها حدود ۷ درصد پروتئین وارد ادرار فرد می‌شود که یکی از نشانه‌های زودهنگام مشکلات کلیوی است. حدود نیمی از افرادی که برای کنترل دیابت‌شان اقدامی نمی‌کنند، طی ۱۰ سال دچار آسیب کلیوی می‌شوند و ۴۰ درصد آنها کلیه‌شان را از دست می‌دهند.

۱۰- نوروپاتی

حدود نیمی از افراد مبتلا به دیابت، دچار نوروپاتی نیز هستند. نوروپاتی یکی از شایع‌ترین مشکلات دیابت است. در ابتدا ممکن است هیچگونه علائمی از این بیماری متوجه نشوید و فقط کمی در دست‌ها و پاها احساس مور مور شدگی یا بی حسی کنید. اما نوروپاتی نهایتا موجب احساس درد، ضعف و مشکلات گوارشی می‌شود؛ چون به عصب‌هایی حمله می‌کند که وظیفه کنترل دستگاه گوارش را دارند.