آزمایش ادرار یک روش تست بدون درد است که ارائه دهنده خدمات پزشکی به واسطه آن می‌تواند سطح سلامت شما را تست کند. به این ترتیب هرگونه ناهنجاری را شناسایی می‌شود. آزمایش گرانش خاص ادرار نیز یکی از پارامترهایی است که ارائه دهنده خدمات پزشکی در حین آزمایش نمونه اداراری یا آنالیز ادرار مورد بررسی قرار می دهد.
آزمایش گرانش خاص ادرار چگالی ادرار را با چگالی آب مقایسه می کند. این آزمایش سریع به شما کمک می کند تا مشخص کنید کلیه ها با چه کیفیتی ادرار را رقیق می‌کنند.
ادراری که بیش از حد غلیظ باشد، نشان دهنده این است که کلیه های شما عملکرد صحیحی ندارند. یا اینکه شما آب کافی را مصرف ننموده اید. ادراری که غلظت زیادی نداشته باشد، بدین معنی است که فرد به بیماری نادری به اسم دیابت اینسیپیدوس مبتلا شده است. این بیماری منجر به تشنگی و دفع حجم زیادی ادرار رقیق شده می شود.
آزمایش گرانش خاص ادرار برای چه اهدافی کاربرد دارد؟
وظیفه اصلی کلیه ها این است که خون را پالایش کنند، و تعادل الکترولیتی را در حد عادی حفظ نمایند. بررسی گرانش خاص ادرار ، یک روش سریع است که ارائه دهنده خدمات درمانی از طریق آن مشخص می کند آیا کلیه‌ها در حال جبران شرایط غیرعادی بدن هستند؟
آزمایش گرانش خاص هنگامی مفید است که ارائه دهنده خدمات بهداشتی بر این عقیده باشد که فرد دچار یکی از بیماری های زیر شده است :
- کمبود آب یا مصرف بیش از حد آب
- نارسایی قلبی
- دیابت اینسیپیدوس
- نارسایی کلیه
- عفونت کلیه
- عفونت مجرای ادراری
- هیپوناترمی، یا پایین بودن سطوح سدیم
- هایپرناترمی، یا بالا بودن سطوح سدیم
شاید لازم باشد آزمایش گرانش خاص ادرار را چندین بار در یک روز انجام دهید. چنین شرایطی به ارائه دهنده خدمات بهداشتی این امکان را می دهد تا میزان کارایی (نقش جبران کنندگی) کلیه ها را بسنجد.
انجام آزمایش گرانش خاص ادرار به چه آماده سازی‌هایی نیاز دارد؟
قبل از انجام آزمایش گرانش خاص ادرار ارائه دهنده خدمات بهداشتی از بیمار می خواهد تا یک سری آماده سازی‌ها را انجام دهد. اولین خواسته متوقف سازی مصرف داروهای قبلی است. این داروها به صورت بالقوه در نتایج آزمایش تداخل ایجاد می‌کنند. داروهای حاوی ساکروز یا دکستران چنین خاصیتی دارند.
اگر در چند روز اخیر، رنگ های زیرپوستی را برای انجام آزمایش پرتو x یا اسکن MRI دریافت کرده باشید، لذا باید چند روزی صبر کنید تا آزمایش گرانش خاص ادرار را انجام دهید. اگر بیش از سه روز از مصرف رنگ سپری شده باشد، آنگاه انجام آزمایش ادرار بلامانع خواهد بود.
علاوه بر این، در روزهای قبل از آزمایش، باید رژیم غذایی سالمی را مصرف کنید. این رژیم غذایی منجر به حذف برخی غذاها می شود. این غذاها روی رنگ ادرار تاثیرگذار هستند. از جمله این غذاها باید به موارد زیر اشاره نمود :
- چغندر
- شاه توت
- هویج
- لوبیا قرمز
آزمایش گرانش ادرار چگونه انجام می شود؟
نمونه به کار رفته در آزمایش گرانش خاص ادرار باید شامل حداقل ۳۰ تا ۶۰ گرم ادرار باشد. بهترین زمان برای تهیه نمونه در اوقات صبحگاهی است. در این زمان، ادرار دارای بالاترین غلظت است.
متخصص آزمایشگاه، یک ظرف را در اختیار افراد قرار می دهد، تا نمونه ادراری داخل آن ذخیره شود. برای دستیابی به بهترین نمونه، با استفاده از ماده آنتی باکتریال، ناحیه اطراف پیشاب‌راه را پاک کنید. بدین ترتیب احتمال آلوده شدن نمونه بوسیله باکتری ها کاهش می یابد.
بگذارید ادرار کمی از بدن خارج شود، سپس ظرف نمونه را زیر مسیر ادرار کردن قرار دهید. ادرار کردن در ظرف را ادامه دهید، تا زمانی که نمونه به اندازه کافی بزرگ فراهم شود. در نهایت ادرار باقیمانده را در داخل دستشویی انجام دهید. از این روش تحت عنوان روش ادرار تمیز- جریان میانی یاد می شود.
متخصص آزمایشگاهی، نمونه ادراری جدید را به آزمایشگاه ارسال می کند. بدین ترتیب دستیابی به بهترین نتایج تضمین می شود.
تکنیسین آزمایشگاه، با استفاده از رفرکتومتر (شکست سنج)، نور را به داخل نمونه بازتاب می دهد، هدف از این کار تعیین چگالی ادرار است. سطح اطمینان این روش، بیشتر از روش نوار عمیق است. برای اجرای این روش، یک نوار نازک وارد ادرار می شود، و بدین ترتیب میزان غوطه وری یا شناوری ادرار تعیین می شود.
نتایج آزمایشات خانگی، قطعاً دقتی در حد آزمایش‌های صورت گرفته توسط متخصصان در محیط های کاملاً تمیز و ضدعفونی شده ندارند. آزمایش خانگی بیش از سایر آزمایش‌ها مستعد نفوذ مواد آلاینده هستند.
در برخی موارد از آزمون های اسمالیته برای ارزیابی میزان رقیق سازی یا غلیظ سازی ادرار توسط کلیه ها استفاده می شود. اسمالیته شاخصی از میزان غلظت ادرار به شمار می رود. متخصص خدمات درمانی با استفاده از اسمالیته ادرار با راحتی بیشتری برخی بیماری ها را تشخیص می دهد
نتایج این آزمایش ادرار چگونه تفسیر می‌شوند؟
برای درک غلظت های ادرار، فرض کنید مدت زیادی را بدون نوشیدن هرگونه مایعات پُشت سرگذاشته اید. در این حالت ادرار به رنگ تیره در می آید. در صورتی که به اندازه کافی آب و مایعات مصرف کنید، رنگ ادرار کم رنگ می شود. معمولاً چنین ادراری دارای گرانش خاص کمتری است.
تعیین گرانش خاص ادرار شاخص به مراتب دقیق تری برای تعیین غلظت کُلی ادرار، در مقایسه با نگاه ظاهری به رنگ ادرار تلقی می شود.
ارائه دهنده خدمات درمانی، نسبت بین چگالی ادرار و آب را بررسی می کند. به بیانی دیگر، چگالی ویژه آب برابر با ۱.۰۰ است. در حالت ایده آل و در صورتی که کلیه‌ها عملکرد صحیحی را به جا بگذارند، آنگاه گرانش خاص ادرار بین ۱.۰۰۲ الی ۱۰.۰۳ قرار می گیرد.
گرانش خاصی که بالاتر از ۱.۰۱ باشد، به معنی روبه‌رو شدن بدن با کمبود آب خفیف است. هر چه قدر این شاخص بالاتر باشد، فرد دچار کمبود آب شدیدتری است.
بالا بودن گرانش خاص ادرار، به این معنی است که مواد زائدی داخل ادرار وجود دارند :
- گلوکز
- پروتیین
- بیلی روبین
- گلبول های قرمز خون
- گلبول های سفید خون
- سنگ های بلوری
- باکتری ها
ارائه دهنده خدمات درمانی از نتایج آزمایش گرانش خاص ادرار و نتایج آنالیز ادرار برای دستیابی به یک تشخیص پزشکی استفاده می کند. غیرعادی بودن گرانش خاص ادرار نشان دهنده وجود مشکلات زیر است :
- مواد زائد در خون
- بیماری های کلیوی (گرانش خاص کم یا زیاد، نشان دهنده نارسایی توبول های کلیه برای انجام صحیح عملکرد مربوطه است)
- عفونت‌ها، از جمله عفونت مجرای ادراری
- آسیب‌های مغزی که منجر به گسترش دیابت اینسیپیدوس می شوند .
آنالیز ادرار برای سنجش غلظت سلول های مختلف کاربرد دارد. گلبول های سفید خون، نشان دهنده وجود عفونت است. میزان گلوکز، نشان دهنده بیماری دیابت یا عدم تحمل گلوکز است.
سایر انواع آزمایش‌های ادراری عبارتند از آزمایش PH ادرار، آزمایش هموگلوبین و آزمایش کتون نتایج این آزمایش‌ها به متخصص کمک می کنند، تا تشخیص پزشکی دقیق‌تری را حاصل نماید.
عوارض جانبی آزمایش گرانش خاص ادرار کدام هستند؟
آزمایش گرانش خاص ادرار مستلزم ادرار کردن در حالت عادی است. لذا نمی توان هیچ گونه آثار جانبی را به آن نسبت داد. البته در صورتی که دچار عفونت مجرای ادراری باشید، ادرار کردن با یک حس سوزش یا درد همراه می شود.
اگر در حین ادرار کردن حس ناخوشایندی دارید یا با علایم غیرمترقبه روبه‌رو شدید، همواره موضوع را با ارائه دهنده خدمات درمانی در میان بگذارید.
نتیجه‌‌گیری
آزمایش گرانش خاص ادرار یک آزمایش به شدت آسان و بدون درد است. آماده سازی برای انجام این آزمایش در کمال سادگی صورت می گیرد، تنها کاری که باید انجام داد حذف برخی مواد از رژیم غذایی و متوقف سازی مصرف برخی داروها به صورت موقت است.
این تست به متخصصان پزشکی کمک می کند تا تشخیص نهایی را انجام دهد. هنگامی که این آزمایش به موازات آزمایش خون یا آنالیز ادرار به کار گرفته شود، می تواند به متخصصان پزشکی کمک کند تا سایر بیماری ها را نیز شناسایی کنند.
در مواردی خاص آزمایش گرانش خاص ادرار وضعیت کم آبی یا پُر آبی بدن را تعیین می کند. در صورتی که به شدت دچار کمبود آب باشید و در دریافت مایعات کافی مشکل دارید، سیالات تزریقی راه حلی هستند تا سریع‌تر آب مورد نیاز بدن را تامین کنید.
کم آبی خفیف با مصرف مداوم آب بیشتر برطرف می شود. در صورتی که دچار پُرآبی هستید، متخصص درمانی درخواست آزمایش‌های بیشتر را می‌دهد. هدف وی تشخیص اختلالات متابولیک، بیماری های کبد، قلب، مغز، کلیه و دلایل مربوطه است.
