كلروفرم Laboratory مجللی

معرفی کلروفرم

کلروفرم (CHCl3) که تری کلرومتان نیز نامیده می شود، مایع غیرقابل اشتعال، شفاف و بی رنگ است که از آب متراکم تر است و بوی خوش اتری دارد. اولین بار در سال 1831 تهیه شد. پزشک اسکاتلندی سر جیمز سیمپسون از دانشگاه ادینبورگ اولین کسی بود که از آن به عنوان بیهوشی در سال 1847 استفاده کرد. بعداً در سال 1853 هنگامی که پزشک انگلیسی جان اسنو آن را در هنگام تولد به ملکه ویکتوریا داد، مورد توجه عموم قرار گرفت. کلروفرم در بسیاری از صنایع استفاده می شود. از کارخانه‌های خمیر کاغذ و کاغذ، محل‌های زباله خطرناک، آب کلردار و مکان‌های دفن زباله خاص آزاد می‌شود. کلروفرم در برخی از مبردها، حلال ها و تولیدات شیمیایی استفاده می شود. در سراسر جهان، کلروفرم همچنین در فرمولاسیون آفت کش ها، به عنوان حلال برای چربی ها، روغن ها، لاستیک، آلکالوئیدها، موم ها، گوتاپرکا و رزین ها، به عنوان یک عامل پاک کننده، بخور دانه، در خاموش کننده های آتش و در صنعت لاستیک استفاده می شود. CDCl3 یک حلال رایج است که در طیف سنجی NMR استفاده می شود.

کلروفرم از کلرزنی متان تهیه می شود. کاربرد عمده تری کلرومتان در تهیه کلرودی فلورومتان (HCFC-22) است. HCFC-22 به تخریب لایه ازن کمک می کند و قرار است تولید آن تا سال 2020 در ایالات متحده متوقف شود. با حذف تدریجی تولید HCFC-22، انتظار می رود تولید کلروفرم به میزان قابل توجهی کاهش یابد. کلروفرم از واکنش کلر با مواد آلی موجود در آب تشکیل می‌شود و بنابراین می‌تواند در آب آشامیدنی که کلر شده است، ایجاد شود. حد تعیین شده توسط آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده برای آلودگی کلروفرم 80 قسمت در میلیارد (ppb) است. یک منبع آب شهری معمولی تقریباً 50ppb دارد.

کاربرد کلروفرم

کلروفرم در فرمولاسیون آفت کش ها، به عنوان حلال و واسطه شیمیایی در آزمایشگاه ها و صنعت، به عنوان یک عامل پاک کننده، در تولید رنگ، در کپسول های آتش نشانی و در صنایع داروسازی و لاستیک استفاده می شود. همچنین در ساخت پلاستیک های فلوروکربن، رزین ها و پیشرانه ها استفاده می شود.این ماده برای نگهداری نمونه های آلی و بیولوژیکی نیز کاربرد دارد. این حلال قطبی مانع از پوسیدگی و از بین رفتن نمونه ها می شود و در آزمایشگاه برای استخراج DNA نیز استفاده می گردد. از ماده ی فوق می توان در استخراج آنتی بیوتیک ها، ویتامین ها و طعم دهنده ها استفاده نمود. این ماده شیرین کنندگی زیادی (حدود 40 برابر بیشتر از شکر) دارد و به دلیل خاصیت تشکین دهندگی درد در دهانشویه ها، خمیر دندان ها و داروی های ضد درد استفاده می شود.

انبار کردن و جابه جایی کلروفرم

•  ظرف را به صورت محکم مهر و موم شده نگهداری کنید.
• ظروفی که در آنها محکم بسته شده را در محیط سرد و خشک ذخیره کنید.
• در محیط کار تهویه ی مناسب را برقرار کنید.
• دور از عوامل اکسیدکننده انبار شود.

نکات ایمنی مواجهه با کلروفرم

قرار گرفتن در معرض کلروفرم مزمن ممکن است به کبد (جایی که کلروفرم به فسژن متابولیزه می شود) و کلیه ها آسیب برساند و برخی از افراد در صورت تماس پوستی با این ماده شیمیایی دچار زخم می شوند. تقریبا ۱۰ درصد از مردم نسبت به این ماده واکنش آلرژیک نشان می دهند که هنگام قرار گرفتن در معرض،  تب حدود ۴۰ درجه سانتی گراد (۱۰۴ درجه فارنهایت) ایجاد می کند.

مطالعات حیوانی نشان داده است که سقط جنین در موش هایی رخ می دهد که در طول بارداری هوای حاوی ۳۰ تا ۳۰۰ پی پی ام تری کلرومتان را تنفس کرده اند و همچنین در موش هایی که در دوران بارداری کلروفرم مصرف کرده اند. فرزندان موش ها و موش هایی که در دوران بارداری کلروفرم تنفس می کردند  بیشتر دارای نقایص مادرزادی هستند و اسپرم های غیرطبیعی در موش های نری که برای چند روز هوای حاوی ۴۰۰ ppm کلروفرم را تنفس کرده اند، مشاهده شده است. تاثیر کلروفرم بر تولید مثل در انسان ناشناخته است.

پیش بینی می شود که این ماده برای انسان سرطان زا است و با کارسینوم کبدی همراه است. احتیاط در حین کار به منظور به حداقل رساندن مواجهه غیر ضروری، معقول است. جایگزین های ایمن تر، مانند دی کلرومتان منجر به کاهش قابل توجهی در استفاده از آن به عنوان حلال شده است.