تست تشخیص آلکالن فسفاتاز

آلکالن فسفاتاز (ALP)
Alkaline phosphatase(ALP)

مقادیر طبیعی
افراد مسن :کمی بیشتر از بالغین
بالغین : u/l30-120 یا microkat/l 0.5-2
کودکان /نوجوانان
>2ساله :85-235u/L
2-8ساله :210-65U/L
9-15ساله :300 -60U/L
16-21ساله :200 -30U/L

کاربرد

ALP برای تشخیص و کنترل بیماری های کبد یا استخوان استفاده میشود .

توضیح آزمایش

گرچه ALP در بیشتر بافت ها وجود دارد ولی بیشترین مقادیر آن در کبد ، یتلوم مجاری صفراوی و استخوان وجود دارد . موکوس روده باریک و جفت هم دارایALP هستند .این آنزیم به دلیل افزایش عملکرد آن در محیط قلیایی (PH=9-10) آلکالن فسفاتاز نامیده میشود . این آزمایش برای تشخیص اختلالات کبد و استخوان ضروری است . در کبد ALPدرسلول های کوپفر وجود دارد . این سلول ها سیستم جمع کننده صفرا را روکش کرده اند . این آنزیم به داخل صفرا دفع میشود . در انتهای مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی و سیروز سطح ALP شدیدا افزایش مییابد .دیگر ناهنجاری های کبدی مانند تومور های کبدی ،داروهای هپاتوتوکسیک و هپاتیت موجب افزایش کمتری در سطوح ALPمیشوند .
گزارش ها حاکی از آن است که ALPحساس ترین آزمایش برای متاستاز تومور به کبد میباشد
استخوان مهمترین منبع خارج کبدی ALP است ،رشد استخوان با سطوح بالای ALP همراه میباشد .رشد استخوان پاتولوزیک در تومور های متاستاتیک استئوبلاستیک (مانند پستان و پروستات )رخ میدهد . بیماری پاژه ،شکستگی های در حال بهبود ،آرتریت رماتوئید ، هایپر پاراتیروئیدیسم و استخوان ها با رشد طبیعی هم باعث سطوح بالای ALP میشوند .
برای افتراق بین بیماری های کبد و استخوان از ایزوزیم های ALP هم استفاده میشود . آسانترین راه برای افتراق بین ایزوزوم ها آزمایش پایداری در حرارت و الکترو فورز است . ایزوزیم کبدی (ALP1)در حرارت پایدار میباشد ،ایزوزیم استخوانی(ALP2) در حرارت غیر فعال میشود .در شرایط بیماری همراه با ALP بالا ،تشخیص نوع ایزوزیوم برای افتراق منبع ALP کمک کننده باشد . وقتی که بیماری کبدی منشا ALP بالا باشد ،ALP1 افزایش یافته است . وقتی بیماری استخوانی منشا ALP بالا باشد ،ALP2 افزایش یافته است . راه دیگر برای افتراق منبع ALP بالا ،آزمایش همزمان نوکللئوتیداز میباشد . این آنزیم بیشتر در کبد تولید میشود . اگر ALP و نوکلئوتیداز از هر دو بالاتر بودند ،بیماری در کبد است . اگر نوکلئوتیداز طبیعی بود . احتمالا استخوان منشا ALPاست

نکات مرتبط با سن

به دلیل رشد استخوان های کودکان ،سطوح ALP آنها بالاست این افزایش طی جهش رشد چندین برابر میشود ، که جهش رشد در زنانو مردان در سنین متفاوتی رخ میدهد .

عوامل مداخله گر

-خوردن غذا میتواند سطح ALP را افزایش دهد
-سن :کودکان جوان دارای رشد استخوانی سریع ، سطوح ALP بالایی دارند که طی جهش رشد چندین برابر میشود . زنان و مردان در سن جهش رشد با یکدیگر تفاوت دارند
-آلبومین ساخته شده از بافت جفت ،آلوپورینول ، آنتی بیوتی ها ، آزاتیوپرین ،کلشی سین ،فلوراید ها ،ایندومتاسین ،ایزونیازید (INH)،متوترکسات ،متیل دوپا ،اسید نیکوتینیک ،فنوتیازین ،پروبنسید ،تتراسیکلین و وراپامیل دارو های هستند که موجب افزایش سطوح ALP میشوند
-آرسنیکالهای ،سیانید ها ،فلورید ها ، نیتروفورانتوئین ،اگزالاتها و نمک های روی دارو هایی هستند که موجب کاهش سطوح ALP میشود .

روش کار و مراقبت از بیمار

قبل از نمونه گیری

روش کار را برای بیمار توضیح دهید
به بیمار بگوئید اگر ناشتا باشد بهتر است ولی لازم نمیباشد . ممکن است برای ایزوزیوم های ناشتایی در طی شب لازم باشد . در کل بعد از مصرف APL بالا تر است.

هنگام نمونه گیری

نمونه خون وریدی را در یک لوله در قرمز بگیرید.

بعد از نمونه گیری

روی محل نمونه گیری را فشار دهید یا پانسمان فشاری استفاده کنید
محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی کنید بیماران مبتلا به نقص عملکرد کبد اغب زمان انعقاد طولانی است

نتایج آزمایش و اهمیت بالینی

سطوح بالا
سیروز اولیه
انسداد مجرای صفراوی داخل یا خارج کبد
تومور اولیه یا متاستازیک کبد :
ALP در کبد و اپیتلیوم مجرای صفراوی وجود دارد . به طور طبیعی به داخل صفرا دفع میشود . انسداد اگر چه ملایم هم باشد موجب افزایش ALP میشود
تومور متاستاتیک به استخوان
شکستگی در حال بهبود
هایپر پاراتیروئیدیسم
استئومالاسی
بیماری پاژه
ریکتز
آرتریت روماتوئید :
در بیماری های بالا ALP توسط استخوان ساخته میشود
ایسکمی یا سکته ی روده باریک
انفارکتوس میوکارد
سارکوئیدوز

سطوح پایین
هایپوفسفاتمی :فسفات ناکافی برای تولید ALP وجود دارد .
سوء تغذیه
سندروم شیر -قلیا
آنمی پرنیشیوز
هایپوفسفاتازی
اسکوروی (کمبود ویتامین سی )

آزمایش های مرتبط

آلانین آمینوترانسفراز (ALT) این آنزیم کبدی میتواند در تنظیم افتراقی عامل ایجاد ALP بالا کمک کننده باشد . اگر ALP وALT هر دو با هم افزایش یافته باشند بیمار مشکوک به بیماری هپاتوسلولار است .
آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) این آنزیم کبدی میتواند در تشخیص افتراقی عامل ایجاد ALP بالا کمک کننده باشد .اگر ALP و ASP هر دو با هم افزایش یافته باشند بیمار مشکوک به هپاتوسلولار است.
گاماگلوتامیل ترانس پپتیداز (GGT) این آنزیم کبدی میتواند در تشخیص افتراقی عامل ایجاد ALP بالا کمک کننده باشد
اگر GGT به همراه ALP افزایش یافته باشند بیماری های تاثیر گذار بر درخت صفراوی مطرح هستند .
اسید فسفاتاز :این آنزیم استخوانی میتواند در تشخیص افتراقی ALP بالا کمک کننده باشد اگر اسید فسفاتاز همراه با ALPافزایش یافته باشد بیمار مشکوک به بیماری استخوانی است
کراتین کیناز (CK) :این آنزیم بیشتر در قلب و عضله اسکلتی وجود دارد
لاکتیک دهیدروناژ (LDH): این آنزیم داخل سلولی برای تایید و تشخیص جراحت بیماری در گیر کننده قلب ،کبد ، RBC ،کله عضله و مغزو ریه استفاده میشود
لوسین آمینو پپتاز :این آنزیم مختص به سیستم کبدی صفراوی است .بیماری های تاثیر گذار بر این سیستم موجب افزایش این آنزیم خواهد شد .