کلسیتونین (کلسیتونین انسانی {HCT}، تیروکلسیتونین)
Calcitonin (Human calcitonin {HCT}, thyrocalcitonin)
مقادیر طبیعی
پایه(پلاسما)
مردان: < pg/mL 19 یا < ng/L 19 (واحد SI)
زنان: < pg/mL 14 یا < ng/L 14 (واحد SI)
تزریق کلسیم (2/4 mg/kg)
مردان: < pg/mL 190 یا < ng/L 190
زنان: < pg/mL 130 یا < ng/L 130
تزریق پنتاگاسترین (0.5 meg/kg)
مردان: < pg/mL 110 یا < ng/L 110
زنان: < pg/mL 30 یا < ng/L 30
کاربرد
این آزمایش معمولاً برای بررسی افراد مشکوک به کارسینومای مدولای تیروئید استفاده میشود. كلسیتونین برای کنترل پاسخ به درمان و پیش بینی عود سرطان مدولاری تیروئید مفید است و یک آزمایش غربالگری برای افراد با سابقه ی فامیلی سرطان مدولاری میباشد.
توضیح آزمایش
کلسیتونین هورمونی است که توسط سلولهای پارافولیکولار یا C غده ی تیروئید ترشح آن با افزایش سطح سرمی کلسیم تحریک می گردد.کلسیتونین در ههموستاز کلسیم شرکت میکند.از طریق مهار جذب استخوانی و افزایش دفع کلسیم توسط کلیه ها، سطح کلسیم سرم را کاهش میدهد. این آزمایش معمولاً برای بررسی مبتلایان و یا افراد مشکوک به کارسینومای مدولاری تیروئید استفاده میشود. ۷۵ درصد این بیماران علی رغم سطح سرمی طبیعی کلسیم، افزایش ترشح کلسیتونین دارند. کلسیتونین در کنترل پاسخ به درمان و پیش بینی عود سرطان مدولاری تیروئید مفید است و همچنین برای افرادی که سابقه ی فامیلی سرطان مدولاری و در معرض خطر بالای (۲۰ درصد) سرطان مدولاری قرار دارند، یک آزمایش غربالگری مفید می باشد. این بیماری یک سرطان تیروئید فامیلی است و اگر دیر شناسایی شود پیش آگهی بدی دارد و اغلب با سندرم های نئوپلازی چندگانه غدد درون ریز(MEN) همراه است. با غربالگری روتین افزایش سطح کلسیتونین می توان سرطان مدولاری را به سرعت تشخیص داد و شانس بهبودی را بیشتر کرد. میتوان از کلسیتونین به عنوان یک تومور مارکر در کنترل مبتلایان به سرطان مدولاری تیروئید استفاده کرد. افزایش سطح کلسیتونین پیشرفت سرطان را هشدار میدهد و کاهش آن نشان دهنده ی تحلیل تومور می باشد.هایپرپلازی سلول C یک بیماری خوش خیم تولید کننده ی کلسیتونین است که فامیلی میباشد و با افزایش سطح کلسیتونین همراه است. در صورت مبهم بودن افزایش سطح کلسیتونین باید با آزمایش های تحریکی با استفاده از پنتاگاسترین یا کلسیم، ترشح کلسیتونین را تحریک کرد. در آزمایش تحریک با پنتاگاسترین یک تزریق IV انجام میگردد در حالی که قبل از تزریق یک نمونه ی خون و ۹۰ ثانیه ۲ دقیقه و ۵ دقیقه بعد از تزریق نیز نمونه ی خون از بیمار گرفته می شود. می توان آزمایش تزریق کلسیم را به روش های مختلفی انجام داد ولی معمول ترین روش، تزریق آن بعد از خون گیری برای تعیین مقدار پایه و سپس خونگیری پس از ۵ و ۱۰ دقیقه پس از تزریق جهت اندازه گیری سطح خونی می باشد. در سرطان مدولاری تیروئید آزمایش های تحریکی می توانند موجب افزایش بسیار زیاد کلسیتونین شوند.
ممکن است در افراد مبتلا به سرطان ریه، لوزالمعده و سینه هم افزایش سطح کلسیتونین دیده شود که احتمالا نوعی سندرم پازنئوپلاستیک هستند که در آن کلسیتونین توسط سلولهای سرطانی غیر تیروئید به صورت نابجا ترشح می شود.
عوامل مداخله گر
-
سطح آن در زمان سالم باردار و در نوزادان بالا است.
داروهای کلسیم، کوله سیستوکینین، اپیی نفرین، گلوکاگون، پنتاگاسترین و قرص های ضد بارداری افزایش دهنده ی سطح هستند.
روش کار و مراقبت از بیمار
– قبل از نمونه گیری
-
روش کار را برای بیمار توضیح دهید.
-
به بیمار بگویید که باید یک شب ناشتا باشد و فقط می تواند آب مصرف کند.
– هنگام نمونه گیری
-
در یک لوله ی هپارینه ی در سبز یا یک لوله ی سرد در قرمز مطابق دستورالعمل آزمایشگاه نمونه ی خون وریدی جمع آوری کنید.
-
سریعاً نمونه را روی یخ قرار دهید نمونه خون را منجمد و به آزمایشگاه رفرانس ارسال کنید.
– بعد از نمونه گیری
-
محل خونگیری را فشار دهید یا از پانسمان فشاری استفاده کنید
-
محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی کنید.
-
در صورتی که برای انجام این آزمایش نمونه به آزمایشگاه مرجع ارسال میشود به بیمار بگویید که گرفتن نتایج آزمایش چندروز به طول می انجامد.
نتایج آزمایش و اهمیت بالینی
-
سطوح بالا
