بیماری صرع

بیماری صرع:

بیماری صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی است که در آن فعالیت مغز غیر طبیعی می‌شود. این بیماری باعث تشنج، دوره‌های رفتاری غیر معمول و گاهی اوقات از دست دادن آگاهی می‌شود. تخلیه الکتریکی ناگهانی نورون‌های مغزی باعث بروز علائمی مثل تشنج و بیهوشی می‌شود. علائم تشنج ممکن است به طور گسترده‌ای متفاوت باشد. برخی از افراد مبتلا به صرع، ممکن است به مدت چند ثانیه به مکانی خیره شوند و واکنشی به حرکات مقابل چشم نشان ندهند.

بیماری صرع چهارمین بیماری شایع در جهان است که در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد. در ایران مبتلایان به صرع حدود یک درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند.

بیشتر مبتلایان به این بیماری، سن پایین (به خصوص سال اول زندگی) دارند یا در سنین سالمندی خود به‌‌ سر می‌برند.

نشانه ها

از آنجایی که بیماری صرع ناشی از فعالیت های غیر طبیعی سلول های مغزی است، تشنج می تواند بر تمام فرآیندهای هماهنگی مغز اثر بگذارد. بیماری صرع می تواند علائمی از این قبیل ایجاد کند:

◼ گیجی موقت

◼ صحبت کردن نامفهوم و بریده بریده

◼ حرکات تند و پیچشی غیر قابل کنترل در دستها و پاها

◼ از دست دادن هوشیاری و بی خبری

◼ علائم روانی

علائم بسته به نوع تشنج متفاوت است. در بیشتر موارد، مبتلایان به بیماری صرع در هر بار به نوع یکسانی از تشنج مبتلا می شوند، لذا علائم در هر دوره مشابه است.

علل ایجاد تشنج:

در شرایطی که عامل ایجاد تشنج تشخیص داده شود، مانند موارد زیر، دیگر از واژه صرع استفاده نمی‌کنیم. اما اگر علت خاصی برای بروز تشنج‌ها مشخص نشود، بیماری صرع تشخیص داده خواهد شد.

از جمله شرایط ایجاد‌کننده تشنج که علت مشخصی داردند می‌توان به علل زیر اشاره کرد:

◼ تومورهای مغزی

◼ عفونت‌های مغزی نخاعی

◼ تب بالا

◼ کمبود شدید کلسیم

◼ کاهش شدید قند خون

◼ کمبود ویتامین B6

◼ سکته مغزی

◼ آلزایمر

◼ بیماری مولتیپل اسکلروزیز

◼ ضربه به سر

تصویر 1. علل موقت بیماری صرع 

 بیماری صرع دارای انواعی است که عبارتند از:

1- صرع کوچک یا تشنج‌های غیاب (Absence):

اغلب در کودکان اتفاق می‌افتد. به آن صرع کوچک هم می‌گویند، صرع غیاب اغلب تنها یکی دو ثانیه طول می‌کشد و معمولاً پنهانی است و توجه کسی را جلب نمی‌کند. نشانه‌های آن شامل خیره شدن، چشمک زدن، یا لبخند لب می‌تواند باشد.

2. تشنج‌های تونیک:

تشنجات تونیک سبب سفت و سخت شدن عضلات بدن می شوند. این تشنجات معمولاً بر عضلات پشت، بازوها و پاها اثر گذاشته و می تواند سبب افتادن فرد روی زمین شود.

3- صرع آتونیک:

گاهی اوقات با عنوان حمله سـقوط نیز شناخته می‌شود. ناگهان قدرت ماهیچـه افـت کـرده و شخص به زمـین می‌افتد.

4-تشنج مايوکلونيک:

تشنج‌های مایوکلونیک به طور معمول به صورت ناگهانی فشرده یا با تکان‌های بازوها و پاهای شما ظاهر می‌شوند.

5-تشنج‌های کلونیک:

تشنجات کلونیک با حرکات ریتمیک و پرشی عضلات در ارتباط است. این تشنجات معمولاً بر گردن، صورت و دست ها اثر می گذارد.

6- تشنج تونیک-کلونیک:

گــاهی اوقات بیماری صرع بزرگ نامیده می‌شود. ماهیچه‌های فرد منقبض‌شده و گاهی بـه زمـین می‌افتد، سپس ماهیچه‌هایش پشت سر هم منبسط و منقبض‌شده که این باعث تکان خوردن و ایجاد حالت لرزش در فرد می‌شود. در شروع تشنج فرد ممکن است زبانش را گـاز بگیرد یا جیغ بکشد. گاهی تنفس کند شده و یـا شـخص دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شود. بعد از تشنج فرد اغلـب احساس خستگی، گیجی یا سردرد می‌کند و شاید نیاز به استراحت مطلق داشته باشد.

روش های تشخیص بیماری صرع:

برای تشخیص قطعی بیماری صرع باید عوامل دیگری را که موجب تشنج می‌شوند نیز به‌خوبی بررسی کرد. به این منظور پزشکان قبل از تشخیص صرع، آزمایش‌هایی برای بررسی دقیق خون مانند شمارش کامل خون (هوموگرام) و مطالعه‌ی شیمی‌ خون نیز صورت می‌دهند. خون برای شناسایی موارد زیر آزمایش می‌شود:

◼ بررسی نشانه‌های بیماری‌های عفونی

◼ بررسی عملکرد کبد و کلیه‌ها

◼ تعیین سطح گلوکز خون

◼ آزمایش الکتروانسفالوگرام (EEG) یکی از متدوال‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص صرع است

درمان صرع:

زمانی که تشخیص صرع قطعی می‌شود، پزشک بهترین درمان را بر اساس نوع صرع، سن، جنسیت، شغل و شرایط اجتماعی و اقتصادی بیمار آغاز می‌کند.

در بیشتر موارد، درمان با یک داروی ضد صرع آغاز می‌شود. حدود نیمی از بیماران با درمان تک دارویی کنترل می‌شوند. حدود ۳۰ درصد از بیماران برای کنترل تشنج‌ها نیاز به درمان دو دارویی یا سه دارویی دارند و مابقی بیماران که نسبت به درمان‌های خوراکی ضد‌صرع مقاوم هستند به درمان‌های دیگری از جمله عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند.

علاوه بر این درمان‌ها، بیمار هم باید تمامی عادات اشتباه زندگی را تغییر دهد.

بی‌خوابی زیاد، گرسنگی طولانی‌مدت، استرس و اضطراب زیاد، عدم نوشیدن آب به مقدار کافی، مصرف مشروبات الکلی و مواد تحریک‌کننده مانند اکستازی و کوکایین، عدم پایبندی به مصرف داروهای تجویز شده در زمان مناسب و مقدار تجویز شده می‌توانند احتمال حمله تشنج را بالا ببرد.